Emre ERGÜL
Houston, bir sorunumuz var… Bu efsane çizgiyi herkes bilir… 11 Nisan 1970’te Ay görevine başlatılan Apollo 13’ün oksijen tankları boşalınca astronotlar, ABD’nin Teksas eyaletindeki Houston kentindeki uzay merkezini aradı. ve şu tarihi cümleyi kurdu: “Houston, “bir sorunumuz var.” Bu cümlenin üzerinden yarım asırdan fazla zaman geçti ve Houston bir kez daha Amerika’nın gündeminde… Üstelik bu sefer uzay merkezi olarak değil, küresel iş merkezi olarak…
İngiliz Financial Times gazetesi, Japon gazetesi Nihon Keizai Shimbun (kısaca Nikkei) ile ortaklaşa iki yıldır uluslararası yatırımcılar için bir liste hazırlıyor: “ABD’de iş yatırımı için en iyi şehirlerin listesi.” Listede 7 farklı kategori yer alıyor: 1) İşgücü ve yetenek. 2) İş ortamları. 3) Yabancı işletme/işçi gereksinimleri. 4) Yaşam kalitesi. 5) Yatırım eğilimleri. 6) Açıklık. 7) İletişimi önemsemek…
Bu 7 bölümde şehirler 100 puan üzerinden değerlendirilerek bir sonuca varılmaktadır. Bu yıl, Teksas’ın okyanus kıyısındaki şehri Houston, 2023 listesinin başında yer aldı. Financial Times listeyi “Şehir, yeşil enerji alanında inovasyon merkezi olmak için hidrokarbon geçmişinden yararlanıyor” başlığıyla duyurdu. Aslında bu başlığın arkasında Houston’ın nasıl planlı ve programlı bir şekilde küresel bir iş merkezine dönüştüğünün hikayesi yatıyor…
Nasıl? Houston, ilk petrolün şehrin doğusundaki Spindletop bölgesinde keşfedildiği 1901 yılından bu yana Amerika’nın petrol başkenti olarak biliniyor. Şehrin Belediye Başkanı Sylvester Turner’ın Houston’ı FT’ye nasıl tanımladığını görün: “Ben bu şehirde büyüdüğümde petrol ve gaz vardı. Harvard’da hukuk fakültesine gittiğimde ve insanlara Houston, Texas’tan olduğumu söylediğimde birçok öğrenci arka bahçemizde bir petrol kuyusu olduğunu düşünüyordu!
Bir zamanlar bir petrol şehri olan Houston, yalnızca yeşil enerji alanında bir inovasyon merkezi haline gelmekle kalmadı, aynı zamanda tıbbi teknoloji ve havacılık gibi diğer branşlar da artık bu Teksas şehrini kendilerine merkez olarak görüyor. Houston’ın giderek artan sayıda çok uluslu şirket için bir merkeze dönüşmesi ve FT-Nikkei listesinin tepesine yükselmesi değerli bir gerçekte yatıyor: Şehir, ülkenin en yoğun uluslararası havaalanlarından ve küresel nakliye limanlarından birine ev sahipliği yapıyor.
Fortune 500’ün 26 şirketi Houston’dan
Listede yer alan Teksas şehirlerinden biri olan Austin, teknoloji merkezi olarak biliniyor. Dallas aynı zamanda finans merkezi… Houston ise “Amerika’yı değiştirmenin” şehri olarak görülüyor. Kinder Kentsel Araştırma Enstitüsü kurucusu Stephen Klineberg, Houston hakkında şunları söylüyor: “Burada bir ideoloji ve ‘Bu işi yapabiliriz’ inancını aşılayan bir iş ortamı var.” Rakamlar da bu ifadeyi doğruluyor: Fortune’da 26 şirket 500’ünün merkezi Houston’dadır. içinde…
Teksas
Yüzölçümü: 695 bin 662 km² Nüfus: 29 milyon 183 bin 290 Yoğunluk: 42,9/km²
“Teksas bir ülke olsaydı dünyanın en büyük 8. ekonomisi olurdu.”
Teksas’ın şu anki nüfusu 29,5 milyon… Eyaletin nüfusu 2000 yılından bu yana 9 milyondan fazla arttı; Bu, diğer eyaletlerin çok ilerisinde bir rakam… Eyaletin gayri safi yurt içi hasılası bu dönemde kabaca üç katına çıkarak 2,36 trilyon dolara ulaştı. İngiliz Financial Times gazetesi devletle ilgili şu yorumu yaptı: “Eğer Teksas bir ülke olsaydı İtalya’nın önünde dünyanın 8. büyük ekonomisine sahip olurdu.” Teksas eyaleti aynı zamanda “Texas Medical Center” adı verilen dünyanın en büyük tıp merkezine de sahiptir.
Merkezlerini Houston’a taşıyan devler:
-Hewlett Packard
-ExxonMobil
-ConocoPhillips
-Occidental Petrol
– Artemis Enerji
-TMC Helix Parkı
2024 yılında Houston’a yatırım yapacaklar:
-G. Koreli elektrikli araç parçası üreticisi Konec, 80 milyon dolarlık fabrika kuracak.
-Japon Sumitomo’nun iştiraki Sumika, 250 milyon dolarlık yatırım yapacağını duyurdu.
– Çinli kozmetik üreticisi Tinci, 180 milyon dolarlık üretim merkezini açacak.
“Kovboy devleti” Teksas, ABD’nin “işletme devleti” oldu
ABD’nin kovboy denilince akla ilk gelen eyaleti Teksas’ın bu yıl FT-Nikkei’nin listesine damgasını vurması dikkat çekti. İlk 10’da 5 şehrin (Houston, Plano, Irving, Dallas, Austin) yer aldığı Teksas, açık ara “iş yapmak için en iyi eyaletti”. İlk 20’de yer alan diğer iki Teksas şehri Fort Worth 12. sırada ve Arlington 17. sırada yer aldı. Peki Teksas nasıl “iş dünyası yanlısı” oldu? Bunda bir dizi teşvik programının yanı sıra Teksas’ın kurumsal veya bireysel gelir üzerinden eyalet vergisi toplamaması da oldukça etkili oldu. Teksas’ta yaşamanın maliyeti de ülkenin diğer bölgelerine göre önemli ölçüde daha düşük. Bütün bunlar hem işletmeleri hem de çalışanları cezbetti.
